NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Huta Dolna

Powierzchnia : 66 ha
Kod obszaru : PLH22_43
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Ostoja leży na Pojezierzu Kaszubskim, w całości w powiecie gdańskim, pomiędzy osadami Huta Dolna na północnym-zachodzie, Ząbrsko Dolne na północnym-wschodzie i Huta Górna na południowym-zachodzie. Obejmuje ona swoimi granicami fragment polodowcowej rynny jeziora Małe Ząbrsko (in. Jezioro Ząbrskie). Zajmuje wysokie i długie stoki tej rynny, o ekspozycji północno-zachodniej, żywej rzeźbie, z kilkoma rozcięciami erozyjnymi i niewielkimi obniżeniami terenu. Obniżenia te częściowo są zatorfione, częściowo zajęte przez oczka wodne. W jednym ze zbiorników występuje strzebla błotna. Trzy czwarte terenu pokrywają lasy mieszane, natomiast pozostałą jedną czwartą siedliska rolnicze.
Stoki rynny (w granicach ostoi) są w większości zalesione. Część północno-wschodnia i część południowo- zachodnia obszaru pozostają w użytkowaniu rolniczym; tu znajdują się dość zwarte powierzchnie pól, pastwisk, łąk i ugorów. Lasy w ostoi stanowią głównie drzewostany gatunków obcych siedliskowo - sosny, brzozy, modrzewia, świerka - na żyznych siedliskach grądowych. Niektóre powierzchnie lasów mają charakter typowo porolny. Tylko lokalnie występują kwaśne buczyny pomorskie, m.in. w rozcięciu erozyjnym w zachodniej części ostoi. W obniżeniach terenu, w tym na obrzeżach oczek wodnych, występuje roślinność łąkowa, szuwarowa, lokalnie mszary, kwaśne młaki niskoturzycowe i roślinność namuliskowa. Większość fitocenoz zajmuje bardzo małe powierzchnie. W zbiornikach obecne są nymfeidy. Stanowisko strzebli tworzy pojedynczy stosunkowo duży zbiornik (0,8 ha), otoczony lasem i nieużytkami. Staw jest silnie zarośnięty roślinnością o liściach pływających. Populacja strzebli jest dość liczna.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Preferowany dojazd pociągiem do Starogardu Gdańskiego, a następnie autobusem lub transportem własnym do miejscowości na terenie gminy Przywidz.
Miejsca na terenie gminy warte odwiedzenia:
Bliziny
Wieś rolnicza w południowo-wschodniej części gminy. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1765 r. Wieś królewska do 1772 r. obecnie znajduje się tu dość duże gospodarstwo rolne.

Borowina
Wieś sołecka o historii sięgającej 1628 roku. Wymieniana wtedy jako dobra królewskie w starostwie skarszewskim. Położona na wysokości 210 m. n. p. m.

Jodłowno
Dokładna data powstania wsi nie jest znana. Wymieniano ją w XV w. jako dobra Zakonu Krzyżackiego, ale założono ją zapewne wcześniej o czym świadczą tutejsze znaleziska: 7 grobów prasłowiańskich oraz duża liczba grobów kamiennych (wg podań są to groby pogańskich królów olbrzymów). W 1936 r. poświęcono tu kaplicę p. w. Macierzyństwa N. M. P., która obecnie jest kościołem parafialnym.
Warto zobaczyć

  • Kościół p. w. Macierzyństwa N. M. P. z 1936 r.
  • Cztery pomniki przyrody - dwa dęby szypułkowe oraz dwa buki zwyczajne
  • Obelisk ku pamięci lotnika Fanfarowa
  • Cmentarz ewangelicki - nieczynny
  • Kamienne prasłowiańskie groby w pobliskim lesie

Piekło Dolne
Mała wieś założona w XVII w. na karczowisku leśnym. Nazwa wywodzi się od istniejących tu dawniej smolarni. Tutejsi mieszkańcy zajmowali się także wytopem szkła, wypalaniem węgla i wapnia oraz wyrobem dziegciu.
Warto zobaczyć
· Dwa cmentarzyska kultury pomorskiej z ok. V w. n. e.
· W lesie na pograniczu Piekła Dolnego i Górnego oraz Przywidza znajdują się pozostałości cmentarzyska kurhanowego. Jest ono jedno z największych na Pomorzu (ok. 1000 mogił)

Piekło Górne
Wieś w południowej części gminy, położona pośród lasów na wysokości 230 m. n. p. m. Po raz pierwszy wzmiankowane jako dobro królewskie w 1664 r. W latach zaboru pruskiego mieszkało tu 8 gospodarzy, była tu również karczma. W okresie międzywojennym okoliczne, wysokie pagórki wykorzystane zostały jako lotnisko polowe.
Warto zobaczyć

  • Budynek przedwojennej Szkoły Szybowcowej
  • Nieczynny cmentarz ewangelicki

Przywidz
Wieś gminna położona nad Jeziorem Przywidzkim. Historia miejscowości sięga wczesnego średniowiecza, o czym świadczy gród słowiański nad jeziorem. W roku 1294 książę pomorski Mestwin II podarował tutejsze dobra klasztorowi cystersów z Eldeny. Po ok. 50 latach osada została sprzedana Krzyżakom i nazwano ją Mariensee. Przywidz w późniejszych latach był w posiadaniu wielu właścicieli. Za panowania Augusta III we wsi organizowano cztery jarmarki rocznie.
W latach międzywojennych Przywidz stał się miejscowością letniskową, głównie dla mieszkańców Gdańska. Nazywano go "Powietrznym Kurortem" lub "Małym Sopotem". Nad jeziorem wybudowano schronisko dla młodzieży i harcerzy oraz "Dom Ludowy" z czterema salami. We wsi była stacja pocztowa, kościół ewangelicki i drugi - katolicki, młyn wodny, gorzelnia, krochmalnia i cegielnia. Ponadto funkcjonowała karczma i kawiarnia.
Warto zobaczyć

  • Jezioro Przywidzkie o pow. 136 ha, dł. 4,6 km, II klasa czystości, tu znajduje się jedyne kąpielisko w gminie, a przy północnym brzegu rosną dwie zrośnięte lipy drobnolistne - pomnik przyrody
  • Rezerwat "Wyspa na Jeziorze Przywidzkim" - chroni ok. 200 - letni las bukowo-dębowy
  • Ścieżka edukacyjna Nadleśnictwa Kolbudy wzdłuż zachodniego brzegu Jeziora Przywidzkiego
  • Wczesnośredniowieczne grodzisko z dobrze zachowanym wałem ochronnym nad Jeziorem Przywidzkim
  • Kościół p. w. Franciszka Ksawerego z 1903 r. - obecnie kaplica cmentarna. Wewnątrz piękne organy
  • Neogotycki kościół p. w. Matki Boskiej Różańcowej wybudowany w latach 1909-1910 dla ewangelików. Po wojnie oddany do dyspozycji parafii katolickiej. W 1998 kościół podpalono. Zniszczeniu uległy zabytkowe organy oraz niemal cały unikatowy drewniany mechanizm zegarowy
  • Drewniany budynek przedwojennego schroniska młodzieżowego usytuowany nad jeziorem,
  • XIX-wieczny dom dworski - obecnie gospodarstwo agroturystyczne "Zielona Brama"
  • Plenery Malarskie w Ośrodku Wypoczynkowym "Camping nr 20" - odbywają się od ponad 10 lat na przełomie sierpnia i września goszczą artystów z kraju i zagranicy, przez 10 dni odbywają się warsztaty, kluby dyskusyjne, spotkania otwarte, kończą się wernisażem i wystawą

Trzepowo
Wieś sołecka w południowej części gminy przy drodze z Gdańska do Kościerzyny. Wzmiankowana po raz pierwszy w dokumencie z 1294 roku jako majątek ziemski podarowany przez księcia Mestwina II klasztorowi cystersów z Eldeny. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) wieś została zniszczona. W okresie międzywojennym Trzepowo leżało przy granicy Wolnego Miasta Gdańska. Funkcjonował tu posterunek graniczny. Z wsią związana jest postać przywódcy Związku Polaków - Józefa Uhlenberga, który podjął w latach 1933/1934 nieudaną próbę stworzenia polskiej szkoły. Obecnie we wsi funkcjonuje sklep spożywczy i szkoła.
Warto zobaczyć

  • Dom dworski należący obecnie do agencji rynku rolnego - przebudowany
  • Pozostałości osady wczesnośredniowiecznej pochodzącej z XIII w., znajdującą się w dolinie Wietcisy
  • Nieczynny cmentarz ewangelicki
  • Pracownia rzeźbiarska p. Zenona Kosatera - rzeźby kaszubskie
  • Jezioro Łąkie znajdujące się w pobliżu wsi, jezioro rynnowe 3,6 ha, II klasa czystości wód

Gastronomia:
Karczma Przywidzka, Przywidz, tel.: (0-58) 682-51-17
Pub Bukowy, Przywidz, tel.: 507 118 130
Tim-Catering, Przywidz, tel.: (0-58) 682-52-64 , www.tim-catering.pl
Pizzeria U Justyny, Przywidz, tel.: 721-013-462

Noclegi:

Camping Nr 20 I Zacisze - www.camping.vti.pl
Omega – www.omega.przywidz.com
Kozi Gród - www.kozigrod.pl / www.parkekstremalny.pl
Zielona Brama, www.zielonabrama.com.pl
Agrotur, www.agro.of.pl
Słoneczna Chata - Stajnia, www.slonecznachata.webpark.pl
Klonowa Górka - www.agroturystyka.pl/gdansk/przylesie

formy ochrony przyrody
Przywidzki [ obszar chronionego krajobrazu ],
Zagrozenia :

W obrębie zbiornika zasiedlonego przez strzeblę błotną zaobserwowano nieznaczną presję rybacko-wędkarską. Zagrożeniem może być postępujące zarastanie zbiornika, związane z sukcesją roślinności oraz ewentualne wykorzystanie rekreacyjne, związane z rozwijającą się w okolicy zabudową.
Obrzeża zbiornika strzeblowego są miejscem intensywnie odwiedzanym przez dziki (stwierdzono kilkanaście tarzawisk). Niszczenie przez zwierzynę dna obniżenie w pobliżu zbiornika wodnego, w rejonach wysięków wód, jest przyczyną rozwoju roślinności namuliskowej z rzędu Bidentetea tripartiti.
Strome i wysokie brzegi obniżenia, o którym mowa, powstałe z zaorania, świadczą m.in. o tym, że zbiornik ten otoczony był w przeszłości gruntami ornymi (w części obecnie zalesionymi). Zbiornik związany jest z niewielkim rozcięciem odprowadzającym wody do Jez. Ząbrskiego.

Siedliska
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion,
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion),
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
strzebla błotna *     [ryba ]
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku, ul. Chmielna 54/57, 80-748 Gdańsk, tel.: (058) 68 36 800, fax: (058) 68 36 803, email: wsr@gdansk.uw.gov.pl, www.gdansk.rdos.gov.pl

Informacja turystyczna:
Punkt IT: 682-51-71, Przywidz, ul. Gdańska 7, Gminne Centrum Informacji, e-mail: gci@przywidz.pl
Punkt IT: 682-51-93, Przywidz, ul. Gdańska 15, w Gminnej Bibliotece Publicznej, całoroczny



GMINY
Przywidz,