NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim

Powierzchnia : 236 ha
Kod obszaru : PLH22_16
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Ponad połowę obszaru stanowią lasy mieszane, jedną trzecią pokrywają wody śródlądowe, pozostałą część terenu lasy iglaste oraz tereny nieleśne z uprawami roślin drzewiastych (sady, gaje, winnice, dehesa)
Wyznaczony obszar odznacza się urozmaiconą rzeźbą terenu. Obejmuje on zbocza rynny szpęgawsko-rywałdzkiej, o zróżnicowanym nachyleniu (miejscami bardzo strome) oraz fragmenty falistej wierzchowiny morenowej z dolinami kilku niedużych cieków, uchodzących do Jez. Zduńskiego oraz kilka małych, zabagnionych zagłębień wytopiskowych.
Projektowany obszar Natura 2000 ma kształt pasa (o zróżnicowanej szerokości) otaczającego bezpośrednio całe Jez. Zduńskie oraz dużą część zachodniego i wschodniego obrzeża Jez. Szpęgawskiego Północnego. Granice obszaru są jasne i czytelne. Przebiegają drogami leśnymi i widocznymi w terenie liniami oddziałowymi oraz miejscami granicą własności gruntów. Około 90% całego obszaru zajmuje siedlisko subatlanyckiego grądu. Blisko 14% ostoi zajmuje postać grądowego siedliska, którą uznać można za doskonałą i około 70% - o dobrym stanie zachowania funkcji i struktury.
Na prawie całym obszarze występują drzewostany dojrzałe i stare w wieku 90-160 lat, jakie obecnie nie są notowane na tak dużych powierzchniach na obszarze Pomorza Gdańskiego. Mimo obecności sosny - gatunku siedliskowo obcego w grądzie, drzewostan jest wielogatunkowy, o pełnoskładowej strukturze wiekowej, o dynamicznie odnawiających się składnikach. Runo cechuje się bogatym zestawem gatunków lasów liściastych. W granicach obszaru występują też płaty siedliska łęgu jesionowo-olszowego nad ciekami uchodzącymi do jeziora oraz fragment łąki ziołoroślowej nad Szpęgawą wypływającą z Jez. Zduńskiego. Znajduje się tu również wyżynne grodzisko średniowieczne, pokryte lasem, z zestawem interesujących gatunków roślin naczyniowych.

Dane zaktualizowano w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Preferowany dojazd pociągiem do Starogardu Gdańskiego, a następnie autobusem lub transportem własnym do miejscowości na terenie gminy (wieś Zduny)

Miasto Starogard Gdański jest jedną z najstarszych miejscowości Polski Północnej, wykształconą prawdopodobnie z osady neolitycznej (4-5 tysięcy lat p.n.e.) i leżącą w pobliżu lub nawet na samym tzw. szlaku bursztynowym.
Zabytki miasta:
Zabytki:

  • Fragmenty murów obronnych
  • Baszta Książęca (Narożna) - największa z obecnie zachowanych w Starogardzie i zapewne najstarsza. Fundamenty mogą pamiętać wcześniejszą strażnicę książąt gdańsko-pomorskich lub starszą jeszcze czatownię, co tłumaczyło jej historyczną nazwę.
  • Baszta Gdańska (Szewska) - powstała około 1325 roku. Najlepiej zachowany obiekt gotyckiej architektury obronnej miasta, stojąca nad kanałem Wierzycy – dawniej fosy.
  • Fara p.w. św. Mateusza - najstarszy zachowany kościół w mieście, jej początki sięgają, gdy powstała osada nad Wierzycą (XIV w.).
  • Baszta Młyńska (Tczewska) - jest rekonstrukcją dawnych umocnień. Na kamiennych fundamentach osadzona została w pierwszej ćwierci XIV wieku.
  • Kościół św. Katarzyny
  • Rynek - ta część dzisiejszego Starogardu stanowi najstarszy fragment miasta. Po tej stronie Wierzycy istniał ongiś folwark i wieś należąca do Piotra Święcy. Odkąd w 1305 roku ten teren wykupili Krzyżacy, wkrótce przystąpili do wytyczenia obszaru pod zabudowę osady warownej.
  • Ratusz - posadowiony został na fundamentach gotyckich, pozostałości dawnego ratusza zniszczonego w pożarze 1484 roku i przebudowanego w XVIII wieku po zniszczeniach wojny szwedzkiej. Obecny pochodzący z początków XIX wieku, na fundamentach gotyckich, przebudowany ostatecznie w 1893 roku.
  • Młyn i pałac Wiecherta
  • Stado Ogierów - zwarty kompleks zabudowań składający się z blisko 50 budynków zajmujących obszar 23 ha, wzniesionych w latach 1890-1896 z czerwonej cegły w neogotyckim stylu. Organizowane są tutaj aukcje hodowlane oraz zawody hippiczne. Możliwość obejrzenia kolekcji unikalnych powozów i uprzęży końskich, czy uprawiania jazdy konnej.
  • Kościół św. Wojciecha
  • Biblioteka Miejska im. Bernarda Sychty - neogotycki budynek zbudowany pod koniec XIX w. Przed I wojną światową kasyno oficerskie pułku artylerii polowej. W latach 1926-1939 siedziba kasyna oficerskiego 2. pułku Szwoleżerów Rokitniańskich.
  • Koszary - zespół budynków koszarowych z lat 1778-1781, wniesiony na polecenie króla pruskiego Fryderyka II z materiału budowlanego pozyskanego z rozbiórki starościńskich zamków w Borzechowie i Osieku.
  • Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych - kompleks budynków wniesionych w latach 1894-1898 na obszarze blisko 300 ha. Wokół zabudowań szpitalnych rozpościera się piękny stuletni park z interesującymi, rzadkimi nasadzeniami, wśród których występują nietypowe odmiany buka, jodły białe, klony srebrzyste i tuje.

Zabytki na terenie gminy:

  • Kościół św. Barbary w Kokoszkowach Parafia założona została w połowie XIV wieku przez Joannitów, którzy wyłączyli ją z parafii starogardzkiej. W połowie XVI wieku wkładali nią Luteranie, jednak już pod koniec stulecia powróciła do rąk katolickich.
  • Dwór w Rokocinie - dwór wchodzi w skład zespołu dworsko-parkowego i swoimi tradycjami rezydencji ziemskiej sięga XVI wieku. Budynek, który obecnie się tam znajduje powstał w pierwszej połowie XIX wieku.
  • Dwór w Suminie - budowę dworu murowanego, w kształcie, w jakim możemy dzisiaj oglądać rozpoczęto w 1863 roku. Dużo wcześniej jednak istniał tam dwór drewniany wraz z kaplicą.
  • Kościół św. Katarzyny w Klonówce - wybudowano w drugiej połowie XIV wieku i jest to świątynia typowo gotycka, charakterystyczna dla budowli tego typu prowadzonych przez Krzyżaków na Pomorzu. Podobnie jak w świątyniach starogardzkiej i pelplińskiej jej największą ozdobą jest ażurowy, bogato zdobiony szczyt.

Turystyka aktywna:

  • Jezioro Płaczewo
    Jezioro Płaczewo (Płaczewskie) położone jest w południowej części gminy Starogard przy trasie na Lubichowo. Powierzchnia całkowita zbiornika wynosi 44,8 ha, a głębokość maksymalna 4,9 m . Jest to jedno z najczęściej wybieranych przez starogardzian miejsc rekreacyjno-turystycznych w sezonie letnim. Nad jeziorem powstała infrastruktura gastronomiczna, a do dyspozycji wczasowiczów są kajaki, rowery wodne i łodzie. Kilka lat temu rozbudowano pomost, który jest jednym z większych w okolicach.

Szlaki turystyczne:

  • Szlak Kociewski (84 km, żółty): Tczew - Szpęgawsk -Starogard Gdański - Nowa Wieś - Wirty - Borzechowo - Czarna Woda
  • Szlak tzw. Pierścień Kociewski (211 km): Tczew – Skarszewy – Pogódki - Stare Polaszki - Zamek Kiszewski – Borzechowo - Lubichowo – Ocypel – Skórcz – Osiek – Warlubie – Nowe – Gniew – Rudno – Pelplin - Starogard Gdański - Tczew.

Bogata baza noclegowa i gastronomiczna.

Zagrozenia :

Potencjalnym zagrożeniem może być niezgodny z potrzebami renaturalizacji dobór rodzaju rębni w użytkowaniu lasu; zaśmiecanie, wydeptywanie runa leśnego i inne formy dewastacji lasu związane z budową bazy i urządzeń dla rekreacji na przesmyku między jeziorami oraz użytkowaniem kempingu i parkingów.

Siedliska
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion),
grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku, ul. Chmielna 54/57, 80-748 Gdańsk, tel.: (058) 68 36 800 begin_of_the_skype_highlighting              (058) 68 36 800      end_of_the_skype_highlighting, fax: (058) 68 36 803, email: wsr@gdansk.uw.gov.pl, www.gdansk.rdos.gov.pl

Informacja turystyczna:
Punkty Informacji Turystycznej w Starogardzie Gdańskim:

Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Sobieskiego 14

Informacja Bibliograficzna:
Punkt Informacji Turystycznej, www.mbpstar.sunnet.pl

Starostwo Powiatowe w Starogardzie Gdańskim, ul. Kościuszki 17, Wydział Kultury, Sportu i Promocji Regionu: Punkt Informacji Turystycznej, www.powiatstarogard.pl



GMINY
Starogard Gdański,