NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Góry Słonne (ob. ptasi)

Powierzchnia : 55036.8 ha
Kod obszaru : PLB180003
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia)
Status obszaru :
Opis :

Obszar położony jest w rejonie podkarpackim, w granicach Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Ostoja obejmuje główne pasmo Gór Słonnych z najwyższym szczytem Słonnym (671 m n.p.m.) oraz grzbiet Chwaniów. Tereny te odznaczają się silnie zróżnicowaną budową geomorfologiczną. Grzbiety górskie mają układ rusztowy, typowy dla polskiej części Karpat Wschodnich. Obszar stanowi granicę europejskiego działu wód, oddzielającego zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Gęsta sieć rzek i potoków tworzy często przełomowe odcinki dolin. Poza tym występują tu liczne słone źródliska, które dają początek blisko 80 potokom o wodzie słonej. Na terenie ostoi wyróżnia się dwupiętrowy układ leśnych zbiorowisk roślinnych. W pasie pogórza (do 500 m n.p.m.) występują głównie leśne zbiorowiska grądowe (odmiana wschodniokarpacka), a w reglu dolnym przeważają lasy bukowe i bukowo-jodłowe. Pośród kompleksów leśnych znajdują się przestrzenie użytkowane rolniczo bądź porośnięte przez łąki i pastwiska. Góry Słonne stanowią niezwykle cenną ostoje zarówno siedliskową jak i ptasią. Swoje niepowtarzalne walory krajobrazowe zawdzięcza zwłaszcza rozległym, dobrze wykształconym siedliskom leśnym, ze specyficznymi odmianami, wschodniokarpackich grądów, a także malowniczym zbiorowiskom łąkowym i rzekom o naturalnym charakterze, z dobrze zachowanymi roślinnymi zbiorowiskami nadrzecznymi i polami (łącznie zidentyfikowano 12 typów siedlisk chronionych dyrektywą siedliskową). Stwierdzono tu występowanie co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Jest to obszar lęgowy m.in. orła przedniego, puszczyka uralskiego, orlika krzykliwego, a także bociana czarnego, orlika grubodziobego, puchacza, sóweczki. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują również: bocian biały, derkacz, dzięcioł trójpalczasty oraz drozd obrożny. Jest to również ważne miejsce bytowania zwierząt drapieżnych, m.in.: wilka, niedźwiedzia, rysia, wydry. Natomiast przepływająca przez obszar rzeka Strwiąż jest ostoją minoga ukraińskiego, a wśród bezkręgowców odnotowano wiele gatunków endemicznych (lokalnych) - głównie wijów, chrząszczy i ślimaków. Ponadto góry te charakteryzują się bogactwem roślin naczyniowych - około 900 gatunków. Wśród nich liczne są gatunki rzadkie i prawnie chronione.

Dane zaktualizowano w 2009 r.

Interpretacja turystyczna :

Lesko:
gospodarstwa agroturystyczne: Bachlowa, Bezmiechowa Górna, Bezmiechowa Dolna, Dziurdziów i inne, hotele i pensjonaty: Pensjonat Zamek, hotelik Ratuszowa i inne, schroniska, kwatery prywatne. Zabytki: ratusz z 1896 r., kościoły, cerkwie, kapliczki, Zamek w Lesku, Synagoga zwana bożnią, cmentarz żydowski. Aktywny wypoczynek: jeździectwo Bieszczadzki Klub Turystyki Konnej „Stanica”, wędkarstwo- rzeka San, trasy rowerowe Zielony Rower – Greenway Karpaty Wschodnie, garncarstwo: zajęcia ceramiczne dla dzieci, paralotnie: Bieszczadzka Grupa Sportów Ekstremalnych, narciarstwo Ośrodek Sportów Zimowych „Lesko-Ski”.
Bieszczadzkie Centrum Informacji Turystycznej w Lesku, Oddział PTTK w Lesku

Ustrzyki Dolne:
Bieszczadzkie Centrum Informacji Turystycznej, imprezy cykliczne: Karpacki Jarmark Turystyczny, Jarmark Folkowy " Bojkowiana " , Święto Chleba, Festiwal Muzyki Country i Kultur Pogranicza. Ośrodki wypoczynkowe, domy wczasowe, hotele, gospodarstwa agroturystyczne, baza gastronomiczna. Architektura sakralna, turystyka piesza i rowerowa z wyznaczonymi szlakami turystycznymi. Kryta pływalnia „Delfin”, szlaki spacerowe, wyciągi narciarskie.

Z ostoją graniczą m.in. miejscowości: na południowym-wschodzie - Zagórz i Lesko, a na południu Ustrzyki Dolne. Położenie przy trasach komunikacyjnych: Sanok-Ustrzyki Dolne oraz Przemyśl- Krosno czynią te miejscowości znakomitą bazą wypadową dla turystów niezależnie od tego czy udają się zwiedzać Bieszczadzki Park Narodowy, nad Jezioro Solińskie czy Góry Słonne czy też inne atrakcyjne miejsca regionu. Dogodna sieć połączeń zapewnia odpowiedni dojazd do najciekawszych terenów Bieszczad. Ponadto miasta te są znaczącym węzłem kolejowym łączącym dwie trasy: Jasło-Zagórz i Przemyśl-Chyrów-Zagórz-Łupków, z nowymi, dzięki budowie przejść granicznych, połączeniami ze Słowacją i Ukrainą, co sprzyja uprawianiu turystyki międzynarodowej. Za pośrednictwem PKP w ciągu 1,5 godziny można dojechać na Słowację lub Ukrainę. W regionie tym doskonale rozwinięta jest baza noclegowa i gastronomiczna. Znajduje się tu bogata oferta miejsc noclegowych o różnorakim standardzie, począwszy od campingów, pół namiotowych, schronisk, kwater prywatnych, po obiekty o wyższym standardzie jak: motele, pensjonaty i hotele. Trzeba również zaznaczyć, że Bieszczady są szczególnie predysponowane do agroturystyki. Unikalny krajobraz oraz dzieje Bieszczadów, słabe zaludnienie stworzyły mit polskiego "Dzikiego Zachodu", który sprzyja ich turystycznej atrakcyjności. Większość regionu zajmują lasy, stanowiące część ogromnego kompleksu leśnego, ciągnącego się od Słowacji po Ukrainę, a zarazem główny element Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Park z unikalną w skali kraju florą i fauną, z licznymi rezerwatami, jest dużą atrakcją dla miłośników przyrody. Przemierzając ten słabo zurbanizowany teren nie można oprzeć się wrażeniu, że panuje tu idealna harmonia człowieka z naturą. Krajobraz naturalno-kulturowy Parku jawi się jako kraina "dzikich lasów", opustoszałych wiosek i bogatej historii. Jednakże ślady wspaniałej przeszłości obecnie spotyka się tylko w postaci zabytków historyczno-kulturowych. Niektóre z miejscowości rozwijały się znakomicie już w średniowieczu, czego dowodem są liczne grodziska np.: w Olszanicy, Tyrawie Wołoskiej i Tyrawie Solnej. Z nowszej historii wśród naturalnego krajobrazu przebijają się zabytki miejskiej przeszłości Mrzygłodu, XVII - wieczny dwór z pięknym parkiem w Załużu oraz pałac i park z XIX wieku w Olszanicy. Park jako kraina pogranicza obfituje również w obiekty sakralne, głównie cerkwie grekokatolickie. Różnorodność krajobrazowo - kulturowa umożliwia doskonały rozwój i uprawianie różnorodnych form turystyki. Amatorzy pieszych wędrówek mogą poznawać jego walory na wyznaczonych szlakach turystycznych: czerwonym, niebieskim, żółtym oraz łącznikowych: zielonym i żółtym. Wędrówka szlakami po Parku to prawdziwa "uczta dla oczu", gdyż co rusz z różnych punktów widokowych podziwiać można piękne panoramy Bieszczadów, Beskidu Niskiego, Pogórza Przemyskiego czy samych Gór Słonnych. Dzięki śródgórskiemu położeniu i odpowiedniemu klimatowi (długi okres zalegania śniegu) teren ten ma również dobre warunki do uprawiania sportów zimowych; dysponując wyciągami na zboczach okolicznych gór, trasami biegowymi, zjazdowymi i spacerowymi. Organizowane są tu różnorakie imprezy o charakterze sportowym i rekreacyjnym. Natomiast w sezonie letnim, bezkresne obszary Parku stwarzają dobre warunki do jazdy konnej i rowerowej. Pogórza i niewysokie góry stanowią również idealne miejsce dla amatorów paralotniarstwa. Niedaleko od Ustrzyk znajduje się Zalew Soliński (największy w Polsce sztuczny zbiornik - 22 km2 pow.), stwarzając wyśmienite warunki do uprawiania sportów wodnych i wędkarstwa. Dodatkowym atutem mikroregionu ustrzyckiego jest międzynarodowe przejście graniczne w pobliskim (9 km) Krościenku, które umożliwia dotarcie do interesujących turystycznie i gospodarczo obszarów Ukrainy, Węgier i krajów bałkańskich.

formy ochrony przyrody
Buczyna w Wańkowej [ rezerwat przyrody ],
Chwaniów [ rezerwat przyrody ],
Dyrbek [ rezerwat przyrody ],
Góra Sobień [ rezerwat przyrody ],
Cisy w Serednicy [ rezerwat przyrody ],
Na Opalonym [ rezerwat przyrody ],
Na Oratyku [ rezerwat przyrody ],
Nad Trzciańcem [ rezerwat przyrody ],
Polanki [ rezerwat przyrody ],
Park Krajobrazowy Gór Słonnych [ park krajobrazowy ],
Zagrozenia :

Zagrożenia dla ostoi mogą wynikać z nieprawidłowo prowadzonej gospodarki leśnej, a w mniejszym stopniu z polowań, pozyskiwania i usuwania zwierząt na tych terenach.

Siedliska
pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków,
murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) * - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków,
górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) * ,
ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium),
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk ,
kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion),
żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
barczatka kataks     [bezkręgowiec ]
biegacz Zawadzkiego     [bezkręgowiec ]
bielik     [ptak ]
błotniak łąkowy     [ptak ]
błotniak stawowy     [ptak ]
błotniak zbożowy     [ptak ]
bocian biały      [ptak ]
bocian czarny      [ptak ]
Callimorpha quadripunctaria*     [bezkręgowiec ]
derkacz     [ptak ]
dzięcioł białogrzbiety      [ptak ]
dzięcioł czarny     [ptak ]
dzięcioł średni     [ptak ]
dzięcioł trójpalczasty      [ptak ]
dzięcioł zielonosiwy      [ptak ]
gadożer     [ptak ]
gąsiorek     [ptak ]
głowacz białopłetwy     [ryba ]
jarząbek      [ptak ]
kiełb Kesslera     [ryba ]
koza złotawa     [ryba ]
lelek     [ptak ]
lerka     [ptak ]
minóg ukraiński      [ryba ]
muchołówka białoszyja     [ptak ]
muchołówka mała      [ptak ]
niedźwiedź brunatny *     [ssak]
orlik grubodzioby     [ptak ]
orlik krzykliwy      [ptak ]
orzeł przedni     [ptak ]
orzełek włochaty      [ptak ]
puchacz     [ptak ]
puszczyk uralski     [ptak ]
rybitwa zwyczajna (rzeczna)     [ptak ]
rybołów     [ptak ]
ryś     [ssak]
sóweczka     [ptak ]
trzmielojad     [ptak ]
wilk*     [ssak]
wydra     [ssak]
zagłębek bruzdkowany     [bezkręgowiec ]
zimorodek     [ptak ]
żuraw     [ptak ]
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe:
obuwik pospolity ,

Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

- Centrum Informacji i Promocji (www.cit.ustrzyki-dolne.pl);
- Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego, Biuro Turystyczne \"Karpaty\";
- Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze - Oddział Bieszczadzki;
- Biuro Turystyki \"Glob-Tur\" specjalność: turystyka konna;
- Informacja Turystyczna BdPN - Wydział Środowiska i Rolnictwa
- Zarząd Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu
- Zarząd Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie ul. Grunwaldzka 16, 35-959 Rzeszów tel. (017) 867 19 82 fax: (017) 867 19 83
- Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa
- Bieszczadzkie Centrum Informacji Turystycznej 38-600 Lesko, ul. Rynek, tel./fax: (13) 469 66 95, bcit@lesko.pl, promocja@lesko.pl
- Urząd Miasta i Gminy Lesko ul. Parkowa 1, 38-600 Lesko tel: (013) 469-80-01, fax: (013) 469-64-58, gmina@lesko.pl, promocja@lesko.pl
- Oddział PTTK Bieszczady w Lesku ul. B. Joselewicza 16 skr. Poczt. 6, 38-600 Lesko, watra@poczta.onet.pl



GMINY
Sanok,
Tyrawa Wołoska,
Bircza,
Ustrzyki Dolne,
Fredropol,
Sanok m.,
Lesko,
Olszanica,