NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Łąki Ostrówieckie

Powierzchnia : 954.6 ha
Kod obszaru : PLH14_30
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Łąki Ostrówieckie położone są w dolinie Wisły na wyższym tarasie zalewowym. Obejmują mozaikę gruntów o różnym pochodzeniu i pokrytych różnymi typami gleby (m.in. mady piaszczyste, gleby mułowe, płytkie torfy niskie). Na tym podłożu występuje kompleks ekstensywnie użytkowanych łąk o charakterze świeżym, zmiennowilgotnym i bagiennym (ponad połowa obszaru). Dużą rolę odgrywają tereny rolnicze (zajmujące prawie 40% ostoi), a w ich obrębie sady. Obszar poprzecinany jest licznymi starorzeczami, które w większości zarosły roślinnością szuwarową (głównie szuwary wielkoturzycowe), kilka zachowało jednak nadal formę zbiorników wodnych (jezioro Rokola). Większość obszarów polnych i łąkowych to grunty prywatne, natomiast północna część obszaru objęta jest wspólnotą pastwiskową. Pałac Bielińskich, wraz z przyległym parkiem jest w zarządzie Muzeum Narodowego w Warszawie.
Głównym celem istnienia ostoi jest ochrona kompleksu łąk świeżych i zmiennowilgotnych. Ponadto ważnym walorem ostoi jest występowanie trwałych populacji licznych bezkręgowców wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Starorzecza są miejscem gniazdowania m.in. kropiatki i rybitwy czarnej, tracza nurogęsi. Na użytkowanych fragmentach łąk wciąż gniazdują czajki, kszyki, kuliki wielkie, rycyki i krwawodzioby. Na porzuconych łąkach występuje mi.in. derkacz i gąsiorek. Lęgowe są także srokosze  i zimorodki.
Inne gatunki ptaków, warte wspomnienia ze względu na status ochronny to często obserwowane dzięcioł czarny, bocian czarny, bocian biały, czapla siwa, kukułka, wilga.

Dane wprowadzono w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Obszar położony w bezpośrednim pobliżu Bagna Całowanie. Do ostoi najłatwiej dotrzeć własnym środkiem transportu. Znajduje się ona na przecięciu dwóch ważnych szlaków komunikacyjnych: trasy Warszawa - Puławy (możliwy też dojazd od trasy Warszawa - Lublin) oraz drogi Mińsk Mazowiecki - Grójec. Do miejscowości leżących na zachodnim i wschodnim skraju ostoi (Podbiel i Całowanie) docierają autobusy PKS z Otwocka. do miejscowości leżących w pobliżu północnej granicy ostoi (Otwock, Karczew) można dotrzeć prywatną komunikacją autobusową z Warszawy. Możliwy jest również dojazd koleją podmiejską łączącą Warszawę z Lublinem (konieczność przejścia ok. 4-5 km od stacji do ostoi). W zależności od rejonu ostoi, do którego chce się dotrzeć można wysiąść na stacji PKP Otwock, Śródborów, Pogorzel Warszawska, Celestynów, Kołbiel lub Zabieżki. Skrajem ostoi przebiega szlak turystyczny łączący Karczew z Celestynowem. W północnym krańcu ostoi, w sąsiedztwie rezerwatu "Na Torfach", istnieje krótka ścieżka dydaktyczna "Łabędzim Szlakiem", przygotowana przez Zarząd Parków Krajobrazowych: Mazowieckiego, Chojnowskiego i Brudzeńskiego. Dla zorganizowanych grup istnieje możliwość zorganizowania w tym rejonie zajęć dydaktycznych, opartych o wspomniany szlak oraz Bazę Edukacji "Torfy" znajdującą się w przedwojennej leśniczówce, na skraju rezerwatu. W sprawie zajęć należy zwracać się do Zarządu Parków Krajobrazowych w Otwocku. Poruszanie się po ostoi poza wyznaczonymi szlakami jest dozwolone z pominięciem rezerwatu "Na Torfach", w którym znajduje się jedynie punkt widokowy na jezioro, a pozostała jego część jest zamknięta dla ruchu. Na terenie ostoi nie ma możliwości noclegu lub wyżywienia. Jednak w pobliskim Otwocku (4-5 km), Pogorzeli Warszawskiej (2-3 km) i Osiecku (3-4 km) możliwe jest wynajęcie pokoju w prywatnych kwaterach lub ośrodkach wypoczynkowych i konferencyjnych. Wśród atrakcji turystycznych znajdujących się w ostoi lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie należy wymienić ogromną wydmę Pękatkę znajdującą się w centralnej części ostoi przy polnej drodze łączącej Podbiel z Całowaniem. Jest to jedna z największych wydm w tej części Mazowsza. Odkryto na niej liczne ślady osad sprzed kilku tysięcy lat. W Podbieli i Całowaniu zachowały się jeszcze pojedyncze drewniane budynki kryte strzechą. Idąc ku ostoi z Otwocka warto odwiedzić Muzeum Ziemi Otwockiej, zaś podążając z Karczewa, na uwagę zasługuje tamtejszy kościół (zabytek klasy 0), pojedyncze budynki z przełomu XIX i XX w oraz cmentarz ze pojedynczymi starymi XIX-wiecznymi nagrobkami. Informacji turystycznej można zasięgnąć w otwockim oddziale PTTK.
Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. ul. Ciołka 10 A, p. 201, 221 w Warszawie. Można zapoznać się ze stronę internetową ROT Mazowsze: www.mrot.pl a w razie szczegółowych pytań skontaktować się mailowo: biuro@mazowsze.mrot.pl. Lokalne organizacje turystyczne (LOT) w województwie mazowieckim można odwiedzić w Przasnyszu (LOT Północnego Mazowsza), Ostrołęce (Kurpiowska Organizacja Turystyczna), Siedlcach (Nadbużańska LOT), Ossowie/Kobyłce (LOT "Cud nad Wisłą”), Nowym Dworze Mazowieckim (LOT Trzech Rzek), Ostrowi Mazowieckiej (Powiatowa Organizacja Turystyczna).

Zagrozenia :

1. Zaniechanie wykorzystania łąkowo-pastwiskowego. Już obserwowane w znacznym nasileniu w północnej części terenu i w mniejszym wymiarze w południowo-wschodniej części. W konsekwencji powstają rozległe ziołorośla, często zdominowane przez gatunki obcego pochodzenia, a w dalszym ciągu sukcesji - także zbiorowiska krzewiaste.
2. Intensyfikacja użytkowania łąkowego, polegająca na nadmiernym nawożeniu łąk i zbyt dużej liczbie pokosów w roku. Najbardziej zagrożone są tu łąki trzęślicowe, które są nawożone nie mniej intensywnie niż siedliska świeże oraz typowe łąki wilgotne ze związku Calthion (które obecnie są w ekspansji kosztem łąk ze związku Molinion) i koszone dwa razy do roku, co powoduje ich znaczne zubożenie w gatunki typowe dla tych zbiorowisk.
3. Zamiana trwałych użytków zielonych na pola orne oraz zakładanie sadów. Istnienie sadów w bezpośrednim sąsiedztwie łąk naraża te ostatnie na oddziaływanie środków ochrony roślin stosowanych dla zabezpieczenia drzew owocowych.
4. Podstawowym zagrożeniem w rejonie zbiorników wodnych (starorzeczy) jest presja człowieka, głównie zaśmiecanie oraz nadmierna penetracja terenu przez wędkarzy i turystów.
5. Obszar łęgu wiązowo-jesionowego związany z Pałacem Bielińskich podlega wzmożonej penetracji i synantropizacji. Niebezpieczeństwo polega również na możliwości realizacji "założeń parkowych" zamiast pozostawienia terenu do naturalnej regeneracji.
6. Od strony wschodniej obserwuje się początki osuszania niewielkich fragmentów terenu w związku z postępującą zabudową. W przyszłości proces ten może mieć negatywny wpływ na znacznie większe obszary.

Siedliska
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion,
górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) * ,
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) ,
ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium),
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum),
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
bóbr europejski     [ssak]
czerwończyk nieparek     [bezkręgowiec ]
kumak nizinny     [płaz ]
modraszek telejus     [bezkręgowiec ]
pachnica dębowa*     [bezkręgowiec ]
poczwarówka zwężona     [bezkręgowiec ]
skójka gruboskorupowa     [bezkręgowiec ]
zatoczek łamliwy     [bezkręgowiec ]
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie, http://www.warszawa.rdos.gov.pl, e-mail: rdos.warszawa@mazowieckie.pl, fax: (022) 55 65 602, tel.: (022) 55 65 600

Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna, ul. Ciołka 10 A, pokój 201, 221, 01-402 Warszawa, tel.: (22) 877 20 10, fax: (22) 877 22 70, e-mail: biuro@mazowsze.mrot.pl, strona internetowa: http://www.mrot.pl

Centrum Ochrony Mokradeł, http://free.ngo.pl/cmok, e-mail: cmok_2001@tlen.pl, tel.: (022) 498 18 99 (opracowanie SDF)

Mazowiecki Wojewódzki Zespół Specjalistyczny (aktualizacja SDF)

Muzeum Narodowe w Warszawie, e-mail: informacja@mnw.art.pl, fax: (022) 622 85 59, tel. (022) 629 30 93



GMINY
Karczew,