NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Górna Soła z Koszarawą

Powierzchnia : 199.6 ha
Kod obszaru : PLH240018
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez organizacje pozarządowe w ramach Shadow List
Opis :

Obszar obejmuje:
rzekę Soła, powyżej kaskady zbiorników Tresna-Porąbka-Czaniec na odcinku od mostu na trasie Milówka - Kamesznica w Milówce do ujścia Koszarawy
rzekę Koszarawa, od ujścia potoku Bystra w miejscowości Przyborów do ujścia do  Soły, wraz z Krzyżową od ujścia potoku Dablin
Soła ma charakter rzeki podgórskiej, o słabo przekształconym korycie, tworzy liczne bystrza (płycizny), plosa (obszary głębsze), rozlewiska, a nawet dzieli się na wiele koryt opływających wyspy. Zlewnia jest zagospodarowana rolniczo lub zurbanizowana, tam gdzie budowle występują blisko rzeki koryto jest silnie umocnione (konstrukcje siatkowo-kamieniste). Dno pokryte jest obtoczonymi kamieniami (otoczakami), żwirem i piaskiem.
Zlewnię Koszarawy stanowią lasy (w partiach źródłowych) oraz pola uprawne i tereny zabudowane (w dalszym biegu). Powyżej jazu wyposażonego w przepławkę dla ryb, rzeka płynie naturalnym korytem (liczne wyspy i rozgałęzienia). Dno pokrywają otoczaki i żwir. Głębokość wynosi: 0,15 -  0,7 m.
Spośród gatunków wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej występują ryby i minogi: głowacz białopłetwy, minóg strumieniowy, koza. Inne ważne gatunki ryb wystepujące na obszarze to: brzanka, świnka, głowacz pręgopłetwy i lipień (z czego trzy ostatnie są ujęte w krajowej Czerwonej Liście Zwierząt).
Zgodnie z podziałem rzek na krainy (według parametrów rzeki i zespołu występujących ryb) obszar ten jest krainą pstrąga. Przeważają ryby towarzyszące łososiowatym: strzebla potokowa, śliz i wspomniane wyżej dwa gatunki głowacza i brzanka.
Obszar stanowi własność Skarbu Państwa w zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Dane uaktualniono w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Obszar leży w województwie śląskim, powiecie żywieckim, w większości gminach Milówka, Węgierska Górka, Radzichowy-Wieprz.
Dojazd koleją: do Węgierskiej Górki (niecałe 2 godziny od Katowic, 15 minut od Żywca) i Milówki (2 godziny od Katowic, 20 minut od Żywca)
Dojazd PKS: do Żywca z każdego większego miasta. Do Węgierskiej Górki i Milówki: z Żywca i Bielska-Białej, do Milówki również z Tarnowa.
Dojazd indywidualny: od Katowic drogą krajową nr 1 na południe do Bielska-Białej (ok. 40 km od Katowic) dalej 15 km do Żywca drogą krajową nr 69 i tą samą drogą ok. 10 km do Węgierskiej Górki i dalsze 7 km do Milówki.
Baza noclegowa i gastronomiczna jest doskonale rozwinięta: hotele w Milówce, gospodarstwa agroturystyczne w Milówce, Lalikach, Kamesznicy, Zwardoniu, kwatery prywatne z możliwością wyżywienia w praktycznie każdej miejscowości. W Żywcu są liczne restauracje w których spróbować można regionalnych potraw, doskonałych wyrobów cukierniczych i słynnego piwa, a w karczmie w Jeleśni niedaleko Żywca można spróbować kwaśnicy na świńskim ryju.
W Węgierskiej Górce działa koło Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego i Polskiego Związku Wędkarskiego.
W gminie tej odbywają się imprezy cykliczne:
Niesopusty (w styczniu) zwyczaje okresu świąteczno-noworocznego związane z korowodami „Dziadów” – noworocznych przebierańców. Wśród nich zawsze znajdują się konie, cygan, panna młoda, żyd, śmierć, diabeł i niedźwiedź. Potem odbywa się Festiwal Koni.
Międzynarodowy Konkurs Heligonistów (w lipcu) – festiwal muzyków grających na heligonce (jeden z najtrudniejszych i najstarszych typów akordeonów), z Polski, Czech i Słowacji. Podczas festiwalu heliegoniści i muzycy instrumentów dętych wykonują wspólny utwór zaaranżowany przez braci Golców, którzy są współorganizatorami i członkami jury.
Łossod – (we wrześniu) – impreza odbywająca się na Hali Boracza, kończąca okres wypasu owiec na halach, związana z powrotem baców z gór. Podczas obchodów można zjeść baraninę, owcze sery i napić się żętycy.
Hołdymas Gazdowski (w listopadzie) – historycznie „hołdymas” to impreza po zakończeniu ważniejszych prac jak żniwa, wykopki, sianokosy, kiedy to przygotowywano lepsze jedzenie, organizowano zabawy z tańcami. becnie jest to impreza, w której uczestniczy 5 Kół Gospodyń Wiejskich z Gminy Węgierska Górka  oraz  Stowarzyszenie  Hodowców Owiec, Kóz  i   Producentów Zdrowej   Żywności. Zobaczyć można występy artystyczne kół, spróbować potraw regionalnych oraz obejrzeć produkty rękodzielnictwa i przedmioty codziennego użytku sprzed lat.
Na obszarze i w najbliższej okolicy warto zobaczyć:
Kościół p.w. M. B. Częstochowskiej w Żabnicy z początków XX w.
Pomnik upamiętniający stracenie przez hitlerowców 10 Polaków w 1943r. w Żabnicy
kościół p.w. Przemienienia Pańskiego z oryginalną, strzelistą konstrukcją w Węgierskiej Górce
Schron „Wędrowiec” z II wojny światowej obecnie: Izba Pamięci
Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej oraz ścieżka przyrodnicza „Gościnny Las”, przy siedzibie Nadleśnictwa Węgierska Górka. Ośrodek oferuje sale wykładowe wyposażone w nowoczesny sprzęt audiowizualny, liczne ekspozycje prezentujące florę i faunę regionu. Ścieżka edukacyjna również prezentuje zwierzęta i rośliny Beskidu, a także pokazuje rolę leśników. Ścieżka jest dostosowana do potrzeb ludzi poruszających się na wózkach inwalidzkich, otwarta jest w robocze dni tygodnia w godzinach 7 - 15
Galeria Beskidzka w Żabnicy-Kamiennej
Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Milówce (z XVIIw.)
Kaplica św. Antoniego Padewskiego
Muzeum *Stara Chałupa* w Milówce
zabytkowy dom zwany potocznie "Starą Chałupą"
'Krzyż Grunwaldu' na Sumowej Grapie (postawiony na początku XX w. w 500-tną rocznicę bitwy pod Grunwaldem
Pomnik pomordowanym w Kamesznicy
Zespół pałacowo-dworski w Kamesznicy
Założenie dworsko-parkowe we wsi Kamesznica, z pierwszej połowy XIX w.
Drewniany kościółek na Pochodzitej wybudowany w 1947 r. po pożarze kaplicy
Kapliczka na Pawlicznym z 1826 r.
Milówka jest drugim po Bukowinie Tatrzańskiej polskim członkiem Europejskiej Fundacji Miast Karnawałowych (FECC), zreszającej miasta organizujące imprezy karnawałowe.
Niewielka odległość do Żywca umożliwia zwiedzenie i tego miasta i podziwiania jego zabytków, min.::
Kościół Św. Krzyża z gotyckim prezbiterium (XV w.)
Kościół konkatedralny Narodzenia NMP (XV-XVI w.) wraz z zabytkową plebanią
Kamienna dzwonnica (XVIII w.)
Kościół Św. Marka (1885 r.)
"Stary zamek" Komorowskich
"Nowy zamek" – pałac Habsburgów
Park w Żywcu
Domek chiński
"Siejba" – siedziba muzeum miejskiego
Kamienice mieszczańskie
Ratusz w Żywcu
Zabytkowy kirkut z XIX/XX wieku
Jezioro Żywieckie jest doskonałym miejscem dla amatorów sportów wodnych, Korbielów, Zwardoń i Szczyrk to ośrodki sportów zimowych. Dla amatorów wędrówek zaplanowano liczne szlaki turystyczne w okolicznych pasmach  górskich: Beskid Mały, Śląski i Żywiecki.
Żywiec jest jednym z głównych miast gdzie na przełomie lipca i sierpnia odbywa się (obok Wisły i Makowa Podhalańskiego) największy i najstarszy polski festiwal folklorystyczny: festiwal Folkloru Ziem Górskich oraz Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne, na których występują zespoły muzyczne z całego świata. Na terenie miasta działają zespoły pieśni i tańca oraz Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji
Obszar ma doskonałe warunki do wypoczynku w lesie i nad wodą, jest też rajem dla wedkarzy (można tu złowić dorobne pstrągi). Liczne szlaki piesze i rowerowe, piękno gór, lasów, jaskinie (Chłodna, Pod Balkonem, W Trzech Kamieniach, Niska oraz W Morońce), a także możliwość spływów kajakowych Sołą i Koszarawą zachęcają do aktywnego wypoczynku.
Przykładowe trasy rowerowe oznakowane (czarna, niebieska, zielona, żółta) zaprezentowano na stronie internetowej gminy Milówka, spośród nieoznakowanych warto polecić min. trasy:
Milówka - ul. Turystyczna - dróżki polne - Milówka
Milówka - ul. Turystyczna - Kopiec - Milówka
Milówka - kol. Prusów - ul. Turystyczna - Milówka
Milówka - ul. Turystyczna - Salamonka - ul. Turystyczna – Milówka
Śląska Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. Mickiewicza 29 w Krakowie. Można zajrzeć na stronę internetową Organizacji: www.silesia-sot.pl lub w razie konkretnych pytań skontaktować się mailowo: info@silesia-sot.pl.
Lokalne Organizacje Turystyczne znajdują się w Częstochowie, Zawierciu, Brennie, Wiśle.

Zagrozenia :

Najważniejsze zagrożenia występujące na obszarze to eksploatacja kruszywa (powodująca zakłócenia dla ryb litofilnych), ochrona przeciwpowodziowa nieprzyjazna środowisku (wynikająca z nadmiernej zabudowy okolic rzeki, nadsypywanie brzegów powoduje zmniejszanie szerokości koryta i zaśmiecenie koryta rzeki obcym materiałem), punktowe (mały przemysł) i obszarowe (nawozy z pół uprawnych), nadmierny pobór wód, kłusownictwo.

Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
głowacz białopłetwy     [ryba ]
koza     [ryba ]
minóg strumieniowy     [ryba ]
Obszar biogeograficzny : alpejski
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach
ul. Powstańców 41a, 40-024 Katowice
tel. (32) 207 78 01, 207 78 80, fax (32) 207 78 84
e-mail: rdos-sekretariat@katowice.uw.gov.pl, http://katowice.rdos.gov.pl/

Śląska Organizacja Turystyczna
ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice
Tel.: (32) 207 207 1, Fax.: (32) 207 207 2
info@silesia-sot.pl, www.silesia-sot.pl

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach, Nadleśnictwo Węgierska Górka

Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Zakład Biologii Wód, Kraków

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Kraków

Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody \"Salamandra\"



GMINY
Milówka,
Węgierska Górka,
Radziechowy-Wieprz,