NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Łososina

Powierzchnia : 345.4 ha
Kod obszaru : PLH12_54
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Obszar obejmuje odcinek rzeki Łososiny, od miejscowości Półrzeczki przy ujściu potoku Dziadówka, do ujścia (do zbiornika Czchów na Dunajcu). Łososina to lewobrzeżny dopływ Dunajca wypływający z północno-wschodnich stoków Jasienia (Beskid Wyspowy) na wysokości 760 m n.p.m. Rzeka ma duże możliwości transportowe (wleczenie i unoszenie materiału), występuje tu silna erozja denna i brzegowa. Górna część zlewni jest częściowo zalesiona, dolna ma charakter rolniczy, z lokalnym przemysłem. Prawy dopływ Łososiny to Słopniczanka wypływająca spod przełęczy Słopnickiej (766 m n.p.m.). Na początku płynie głęboką doliną z dnem zbudowanym z dużych głazów, i pokrytym powalonymi drzewami. W dalszym biegu, od wioski Kęski (10 km od ujścia do Łososiny) płynie wśród łąk, pastwisk i pól uprawnych przy miejscowościach Słopnice i Zamieście.
Obszar został wyznaczony ze względu na ochronę ryb. Spośród ryb wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej występuje tu łosoś atlantycki (chroniony Dyrektywą jedynie w wodach słodkich). Pozostałe ważne gatunki ryb występujące na obszarze, z czego trzy pierwsze wymienione są w krajowej Czerwonej Liście, to: piekielnica, świnka, głowacz pręgopłetwy, brzanka, pstrąg potokowy, śliz, strzebla potokowa, kleń. Ogółem występuje 15 tu gatunków ryb z 5 rodzin. Rozmieszczenie ryb nie jest równomierne, zależne jest głównie od występowania zanieczyszczeń punktowych (niższe zagęszczenia ryb poniżej Tymbarku powodują ścieki przemysłowe z tej miejscowości, a poniżej ujścia potoku Sowlinka ścieki komunalne z Limanowej).
Łosoś atlantycki, podobnie jak troć wędrowna, jako ryby wędrowne, są poddawane programowi restytucji.
Stanowi własność Skarbu Państwa, pozostaje w zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Dane zaktualizowano w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Obszar leży w województwie nowosądeckim, na terenie powiatów limanowskiego i nowosądeckiego, w gminach: Dobra, Tymbark, Laskowa, Łososina Dolna, Limanowa.
Rzeka przepływa przez miejscowości: Półrzeczki, Jurków, Dobra, Tymbark, Łososina Górna, Młynne, Laskowa, Ujanowice i Łososina Dolna.
Dojazd koleją do Nowego Sącza. Dalej PKSem do Tymbarku. PKS kursuje również na trasie Kraków Limanowa przez Tymbark.
Dojazd indywidualny jest możliwy drogą krajową nr 28 od Nowego Sącza do Tymbarku przez Limanową.
W gminie Dobra działa Gminny Ośrodek Kultury, orkiestra dęta oraz liczne grupy artystyczne. Kultywuje się tu tradycyjne obrzędy: wesela, kolędowanie, Śmigus Dyngus, Zielone Święta. W gminie Laskowa, miejscowości: Jaworzna, Żmiąca, Kamionka Mała i Krosna słyną z sadów wiśniowo-czereśniowych. Warte zobaczenia są tu: prywatny skansen budownictwa ludowego Barbary i Krzysztofa Jędrzejek w Laskowie, gmina Nadole; XVII-wieczny zespół dworu w Laskowej (dwór, spichlerz, stajnie, kaplica, park); gotycki kościół murowany w Ujanowicach z 1509 r.; drewniany kościół w Kamionce Małej – w obecnym kształcie z 1884r.; cmentarz wojenny z 1914r., na tzw. Jastrząbce. W gminie Łososina Dolna warte zobaczenia są pałac w Tęgoborzy oraz zabytkowy kościółek na wzgórzu św. Justa.
Obszar ma doskonałe warunki do turystyki górskiej, Tymbark otaczają trzy góry: od południowego zachodu Łopień (951 m n.p.m.), od wschodu Paproć (645 m) i od północy Zęzów (705 m). Również rowerzyści znajdą coś dla siebie: przez sam Tymbark przebiega 6 szlaków rowerowych. Z Tymbarku biegnie jedna z nitek Szlaku Papieskiego prze górę Łopień do Chyszówek. W lutym 1954r. przyszły papież z grupą fizyków krakowskich wędrował na nartach z Tymbarku przez Łopień, Mogielicę, Rzeki, Kudłoń do Koniny. W gminie Dobra znajduje się 6 szlaków pieszych oraz trzy proponowane szlaki rowerowe. W gminie Dobra cztery szlaki pieszo-rowerowe. W gminie Łososina Dolna działają ośrodki sportowo-rekreacyjne: Yacht Club – PTTK w Znamirowicach, Chemobudowa – Ośrodek Żeglarsko Wypoczynkowy w Tabaszowej, Uroczysko w Tabaszowej, ZNTK w Znamirowicach, wypożyczalnie sprzętu wodnego na terenie Jeziora. W ośrodkach można korzystać ze sprzętu: kajaki, rowerki wodne, deski windsurfingowe oraz rejsy po jeziorze (na pokładzie statku „Jaskółka” z Ośrodka Uroczysko-Tabaszowa). W gminie są liczne trasy rowerowe (zaprojektowane przez Związek Gmin Jeziora Rożnowskiego i Czchowskiego).
Obszar jest też dobrym miejscem do wędkowania.
Baza noclegowa jest dobrze rozwinięta. Schronisko młodzieżowe oraz liczne gospodarstwa agroturystyczne są Tymbarku i w pobliskim Podłopieniu. W gminie Dobra są gospodarstwa agroturystyczne w Jurkowie, Dobrej, Chyszówkach, Stróży oraz schronisko młodzieżowe w Gruszowcu, zajazd w Jurkowie. W gminie Laskowa: hotel w Laskowej, gospodarstwa agroturystyczne w Laskowej, Jaworznie, Kamionce Małej, Żmiącej (ze stadniną koni), Strzeszycach, Kobyłczynie. Baza gastronomiczna jest dobrze rozwinięta, szczególnie w Limanowej i Dobrej, Tymbarku i pobliskim Zamieściu, Łososinie Dolnej i pobliskich Znamirowicach i Tęgoborzy.
W Dobrej mieści się Punkt Informacji Turystycznej.
Małopolska Organizacja Turystyczna mieści się przy ul. Św. Krzyża 14 w Krakowie. Można zajrzeć na stronę internetową Organizacji: www.mot.krakow.pl lub w razie konkretnych pytań skontaktować się mailowo: biuro@mot.krakow.pl.
Lokalne Organizacje Turystyczne znajdują się w Krynicy-Zdroju, Nowym Sączu, Wieliczce, Gorlicach Zawoi.

Zagrozenia :

Najważniejsze zagrożenia występujące na obszarze to intensywna eksploatacja kruszywa z dna rzeki, co powoduje zanikanie siedlisk używanych przez wiele gatunków do rozrodu (u ryb – tarło). Zanieczyszczenia punktowe (rzadziej obszarowe) Łososiny i Sowliny również są poważnym zagrożeniem dla zasobów przyrodniczych obszaru. Zabudowa terenów zalewowych (także zagospodarowanie rolnicze i przemysłowe terasy zalewowej jako „ziemi niczyjej”) zmusza do wprowadzania ochrony przeciwpowodziowej w postaci m.in. budowy zbiornika Młyny, prac w korycie zmierzających do szybkiego odprowadzania wód powodziowych, nadsypywania brzegów, skutkujących zmniejszeniem szerokości koryta oraz zaśmiecaniem koryta obcym materiałem.
Najintensywniejsza (choć obejmująca niecałe 10% obszaru) antropopresja polega na pozbywaniu się odpadów z gospodarstw domowych. Regulowanie i prostowanie koryt rzecznych również jest negatywnym oddziaływaniem obecnym na 15% obszaru. Legalne wędkarstwo dotyczące 40% obszaru nie ma stwierdzonego negatywnego wpływu na przyrodę obszaru, kłusownictwo natomiast obecne na 75% obszaru skutkuje znacznym negatywnym oddziaływaniem na obecne tu populacje.

Siedliska
zarośla wierzby siwej na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Salici-Myricarietum część - z przewagą wierzby),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
brzanka     [ryba ]
łosoś atlantycki      [ryba ]
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie posiada następujące siedziby:
- 31 - 112 Kraków, ul. Smoleńsk 29-31,
- 33 - 100 Tarnów, al. Solidarności 5-9,
- 33 - 340 Stary Sącz, ul. Daszyńskiego 3
Sekretariat:
ul. Smoleńsk 29-31, 31-112 Kraków,
012 619 81 20,
012 619 81 21,
fax 012 619 81 22
adres do korespondencji:
ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków.
Strona internetowa RDOŚ:
http://krakow.rdos.gov.pl
e-mail: echr@malopolska.uw.gov.pl

Małopolska Organizacja Turystyczna
ul. Św. Krzyża 14
31-028 Kraków
(do korespondencji)
ul. Westerplatte 15
31-033 Kraków
(siedziba)
Tel.: (12) 421 16 04, 421 15 36
Fax.: (12) 421 16 04
biuro@mot.krakow.pl
www.mot.krakow.pl

Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie, Nadleśnictwo Limanowa

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie, Nadleśnictwo Stary Sącz

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

Koło Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego ?Tymbarskie Harnasie?, Tymbark

Punkt Informacji turystycznej, Dobra



GMINY
Tymbark,
Słopnice,
Limanowa,
Laskowa,
Łososina Dolna,