NATURA 2000 a turystyka - PORTAL INFORMACYJNO - EDUKACYJNY


obrazek
INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU


 

Puszcza Kozienicka

Powierzchnia : 28230.4 ha
Kod obszaru : PLH14_15
Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:
specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Status obszaru :
obszar proponowany przez Rząd RP
Opis :

Ostoja obejmuje jeden z większych kompleksów leśnych w środkowej Polsce-Puszczę Kozienicką, położoną na granicy Małopolski i Mazowsza. Jest to obszar równiny Kozienickiej, Doliny Środkowej Wisły i Równiny Radomskiej. Położona w widłach starych dolin Radomki i Zagożdżonki. Puszcza pokrywa lekko falista równinę polodowcową. Lasy zajmują połowę powierzchni ostoi. W Puszczy Kozienickiej zachowało się wiele drzewostanów o charakterze zbliżonym do naturalnego. Dominują siedliska borowe, jedynie w dolinach zachowały się łęgi. W miejscach bardziej żyznych lub podmokłych występują lasy mieszane, olsy, łęgi i grady. Obecnie występują drzewostany sosnowe z udziałem jodły. Tutaj jest tez granica występowania jodły. Liczne rezerwaty chronią najcenniejsze pozostałości zbiorowisk lasów naturalnych: wielogatunkowe bory mieszane z jodłą, lasy grądowe, łęgi olszowo-jesionowe, wilgotne jedliny, lasy dębowo-sosnowe z udziałem modrzewia oraz bory sosnowe z torfowiskami. We florze jest wiele rzadkich gatunków w skali kraju, typowe dla lasów naturalnych: zimoziół północny, lilia złotogłów, czosnek niedźwiedzi. Przestrzenie poza lasami zajmują grunty rolne, pola uprawne, mniejszy jest udział łąk. W Puszczy stwierdzono występowanie co najmniej 29 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność 2 gatunków: derkacza i kraski mieści się w kryteriach wyznaczania międzynarodowej ostoi ptaków. 7 gatunków zostało wymienionych w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako ptaki zagrożone. Poza tym występuje drozdy, słowiki, bocian czarny, orlik krzykliwy. Występuje 170 pomników przyrody i 13 rezerwatów, z najstarszym rezerwatem "Zagożdżon" z 300-letmi dębem "Zygmuntem Augustem". Na terenie puszczy jest ponad 50 gatunków ssaków: łasica, gronostaj, bóbr, wydra.

Dane uaktualniono w 2009 roku.

Interpretacja turystyczna :

Kozienicki Park Krajobrazowy położony jest ok. 100km na południe od Warszawy, w całości w województwie mazowieckim. Puszcza Kozienicka była lasami królewskimi, w której całe wieki polowali Jagiellonowie. Głównym centrum osady są Kozienice, do których można dojechać PKP oraz indywidualnie drogą numer 79 z Warszawy. Powstał tu rezerwat "Źródła Królewskie", obejmuje ochroną zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym drzewostany mieszane, według legendy ze źródeł korzystał w Puszczy Kozienickiej król władysław Jagiełło, który gasił w nim pragnienie. Od czasów królewskich nadal bije krystalicznie czysta woda nadająca się do picia co jest dzisiaj zupełną rzadkością. Cały obszar kompleksu znajduje się w zlewni Wisły zasilany wodami przecinającymi. Puszcza Kozienicka jest miejscem edukacji ekologicznej z Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej w Jedlni. Dla przyjezdnych jest baza agroturystyczna. W Puszczy znajduje się bogata oferta ścieżek rowerowych i pieszych. Jest tu piękna aleja lipowa we wsi Brzóza oraz w cenne dęby i graby w rezerwacie "Zagożdżon". Warto odwiedzić ośrodek wypoczynkowy w Garbatce-Letnisko, dużej wsi letniskowej położonej wśród malowniczych borów sosnowych. Nad jeziorem Kozienickim znajduje się Ośrodek Wypoczynku Świątecznego, gdzie znajdują się domki campingowe oraz miejsca noclegowe w pensjonacie. Puszcza Kozienicka jest terenem wzmożonej turystyki. Istniejąca od 1924 stadnina koni w Kozienicach jest jedna z trzech najstarszych stadnin w Polsce. Imprezy kulturalne organizowane są w amfiteatrze w Kozienicach, to tu odbywa się wiele imprez również o skali ogólnopolskiej m.in. Ogólnopolski Festiwal Piosenki im. Bogusława Klimczuka. Więcej informacji turystycznej można uzyskać w PTTK w Kozienicach.

formy ochrony przyrody
Kozienicki [ park krajobrazowy ],
15 rezerwatów przyrody [ rezerwat przyrody ],
113 użytków ekologicznych [ użytek ekologiczny ],
263 pomniki przyrody [ pomnik przyrody ],
Zagrozenia :

Zabudowywanie obszarów dotąd niezabudowanych (największe zagrożenia dla kraski) oraz niszczenie siedlisk przez wydeptywanie, rozbudowa osiedli turystycznych poza terenem zwartej zabudowy, wzmożony rozwój turystyki.
Jednym z poważniejszych problemów w obrębie obszaru jest pogodzenie gospodarki leśnej ze współczesnymi wymogami jakościowej ochrony przyrody. Szczególnie niekorzystne jest dalsze utrzymanie rębni całkowitych na siedliskach łęgów olszowo-jesionowych. Daleki od ideału jest skład gatunkowy drzewostanów. W większości są one niezgodne z siedliskiem. Wiele do życzenia pozastawia zestaw gatunków lasotwórczych wykorzystywanych do zalesień odnowieniowych. W obrębie Puszczy, poza rezerwatami przyrody, zbyt mały jest udział martwego drewna stanowiącego kluczowe mikrosiedliska dla wielu gatunków, zwłaszcza grzybów, owadów i ptaków.
Istotnym problemem w Puszczy Kozienickiej jest obniżający się poziom wód gruntowych, do którego w istotny sposób przyczyniło się osuszanie siedlisk bagiennych i silnie wilgotnych. Stan czystości wód płynących należy uznać za bardzo zły. Niemal wszystkie cieki wodne, poza partiami źródliskowymi, tego obszaru niosą wody pozaklasowe. Stopniowe zarzucanie tradycyjnej gospodarki łąkowo-pasterskiej, która nigdy nie była tutaj znacząca, stymuluje procesy sukcesyjne. Ich efektem jest stopniowe kurczenie się areału łąk. Zarastaniu ulęgają również występujące w obrębie obszaru torfowiska, murawy bliźniczkowe oraz wydmy śródlądowe.
Nie bez znaczenia dla przyrody Puszczy Kozienickiej, zwłaszcza dla porostów, jest zanieczyszczanie powietrza oraz opad pyłów emitowanych przez największą w Polsce elektrownię opalaną węglem kamiennym - "Kozienice" (moc 2600 MW). Do szczególnie niebezpiecznych należą tlenki siarki i azotu. W ostatnich latach zaznaczył się wprawdzie wielokrotny spadek wielkości ich emisji. Jednak rosnące w kraju zapotrzebowanie na energię może spowodować w każdej chwili wzrost stężenia zanieczyszczeń.
Negatywnym procederem występującym powszechnie na terenie Puszczy jest kłusownictwo, to zjawisko ma tutaj wielowiekową niechlubną tradycję.

Siedliska
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion,
górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie) * ,
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) ,
ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium),
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe)*,
torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji ,
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) ,
obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion,
górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk ,
grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum),
bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne)*,
ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae)*,
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*,
wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum),
łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum),
sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum),
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):
bóbr europejski     [ssak]
czerwończyk fioletek     [bezkręgowiec ]
czerwończyk nieparek     [bezkręgowiec ]
głowacz białopłetwy     [ryba ]
koza     [ryba ]
kumak nizinny     [płaz ]
modraszek telejus     [bezkręgowiec ]
mopek     [ssak]
nocek Bechsteina     [ssak]
nocek duży     [ssak]
pachnica dębowa*     [bezkręgowiec ]
piskorz     [ryba ]
poczwarówka jajowata     [bezkręgowiec ]
poczwarówka zwężona     [bezkręgowiec ]
różanka     [ryba ]
traszka grzebieniasta     [płaz ]
wilk*     [ssak]
wydra     [ssak]
zatoczek łamliwy     [bezkręgowiec ]
zgniotek cynobrowy     [bezkręgowiec ]
żółw błotny     [gad ]
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki priorytetowe:
sasanka otwarta ,
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
Instytucje, w których można uzyskać informacje o obszarze::

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie, http://www.warszawa.rdos.gov.pl, e-mail: rdos.warszawa@mazowieckie.pl, fax: (022) 55 65 602, tel.: (022) 55 65 600

Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna, ul. Ciołka 10 A, pokój 201, 221, 01-402 Warszawa, tel.: (22) 877 20 10, fax: (22) 877 22 70, e-mail: biuro@mazowsze.mrot.pl, strona internetowa: http://www.mrot.pl

Wojewódzki Zespół Specjalistyczny województwa mazowieckiego

PTTK Kozienice

Urząd Miasta i Gminy w Kozienicach



GMINY
,
,
Garbatka-Letnisko,
Kozienice,
Jedlnia-Letnisko,
Pionki,
Pionki m.,
Policzna,
Sieciechów,
Zwoleń,